पहलगाम हल्ल्यानंतर भारताचा मोठा निर्णय: पाकिस्तानी नागरिकांसाठी सार्क व्हिसा योजना रद्द

India stop indus water treaty 

पहलगाम हल्ल्यानंतर भारताचा मोठा निर्णय: पाकिस्तानी नागरिकांसाठी सार्क व्हिसा योजना रद्द

दक्षिण काश्मीरमधील पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर भारत सरकारने एक कठोर आणि निर्णायक पाऊल उचलले आहे. या हल्ल्याच्या पार्श्वभूमीवर भारताने पाकिस्तानाशी संबंधित काही महत्त्वपूर्ण करार आणि सुविधा तातडीने रद्द केल्या आहेत. सर्वात मोठा निर्णय म्हणजे 'सार्क व्हिसा सूट योजना' रद्द करण्यात आली आहे, ज्याचा थेट परिणाम भारतात असलेल्या पाकिस्तानी नागरिकांवर झाला आहे.

पहलगाम हल्ल्याची पार्श्वभूमी

२२ एप्रिल २०२५ रोजी पहलगाम येथील प्रसिद्ध बैसरन व्हॅलीमध्ये दहशतवाद्यांनी अचानक गोळीबार करत भीषण हल्ला केला. या हल्ल्यात किमान २६ जणांचा मृत्यू झाला असून, अनेक पर्यटक गंभीर जखमी झाले आहेत. पुलवामा हल्ल्यानंतर जम्मू-काश्मीरमध्ये झालेला हा सर्वात मोठा हल्ला मानला जात आहे. यामुळे देशभरात संतापाची लाट उसळली आणि केंद्र सरकारला तातडीने कठोर निर्णय घ्यावा लागला.

भारत सरकारचे तातडीचे निर्णय

पहलगाम हल्ल्यानंतर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली संरक्षणविषयक केंद्रीय समितीची (CCS) आपत्कालीन बैठक झाली. या बैठकीत पाकिस्तानविरोधात खालील प्रमुख निर्णय घेण्यात आले:

अटारी-वाघा सीमेचे बंद होणे

भारत-पाकिस्तान दरम्यान असलेली अटारी-वाघा सीमा तातडीने बंद करण्यात आली आहे. मात्र, पाकिस्तानात अडकलेल्या भारतीय नागरिकांना १ मे २०२५ पर्यंत या मार्गाने परतण्याची परवानगी देण्यात आली आहे.

पाकिस्तानी उच्चायुक्तालयातील बदल

दिल्लीतील पाकिस्तानी उच्चायुक्तालयात कार्यरत असलेल्या संरक्षण, नौदल आणि हवाई दल सल्लागारांना 'पर्सना नॉन ग्राटा' घोषित करण्यात आले आहे. त्यांना एका आठवड्याच्या आत भारत सोडण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत. तसेच, दोन्ही देशांच्या उच्चायुक्तालयांची क्षमता ५५ वरून ३० पर्यंत कमी करण्यात आली आहे.

सिंधू जल करारावर प्रभाव

१९६० मधील ऐतिहासिक सिंधू जल करार तात्पुरता स्थगित करण्यात आला आहे. या करारावरून भारताने पाकिस्तानला मिळणाऱ्या पाण्याचा पुरवठा थांबवण्याचा निर्णय घेतला आहे.

सार्क व्हिसा सूट योजना म्हणजे काय?

सार्क संघटनेची माहिती

सार्क म्हणजेच दक्षिण आशियाई प्रादेशिक सहकार्य संघटना (South Asian Association for Regional Cooperation). १९८५ मध्ये स्थापन झालेल्या या संघटनेत भारतासह अफगाणिस्तान, बांगलादेश, भूतान, मालदीव, नेपाळ, पाकिस्तान आणि श्रीलंका हे सदस्य देश आहेत.

व्हिसा स्टिकरची सुविधा

१९९२ मध्ये सुरू झालेल्या सार्क व्हिसा सूट योजनेमुळे सदस्य देशांतील न्यायाधीश, संसद सदस्य, व्यापारी, पत्रकार, खेळाडू इत्यादींना विशेष व्हिसा स्टिकरद्वारे एक वर्षासाठी प्रवास सुलभ केला जात होता. यातून परस्पर संबंध वृद्धिंगत करण्याचा प्रयत्न करण्यात आला होता. मात्र आता भारताने पाकिस्तानसाठी ही सुविधा रद्द केली आहे.

---

पाकिस्तानी नागरिकांवर परिणाम

कलाकार, विद्यार्थी आणि व्यापाऱ्यांची अडचण

सार्क व्हिसा किंवा व्यवसाय व्हिसावर भारतात आलेले पाकिस्तानी नागरिक – जसे कलाकार, विद्यार्थी आणि व्यापारी – यांना ४८ तासांच्या आत भारत सोडण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत. यामुळे शैक्षणिक, सांस्कृतिक व व्यावसायिक प्रकल्पांवर तातडीचा परिणाम होणार आहे.

भविष्यातील प्रवास निर्बंध

भारत सरकारने जाहीर केले आहे की, भविष्यात पाकिस्तानी नागरिकांना 'सार्क व्हिसा सूट' अंतर्गत भारतात प्रवास करण्याची परवानगी दिली जाणार नाही. म्हणजेच भारत आणि पाकिस्तान दरम्यानचा मोकळा प्रवास मार्ग पूर्णतः बंद होणार आहे.

भारत-पाकिस्तान संबंधांवरील संभाव्य परिणाम

या निर्णयामुळे भारत-पाकिस्तान संबंधांमध्ये आणखी ताण वाढण्याची शक्यता आहे. राजनैतिक, सामाजिक आणि आर्थिक स्तरावर दोन्ही देशांमधील अंतर वाढेल. भारताने या कठोर निर्णयातून आपली राष्ट्रीय सुरक्षा सर्वात महत्वाची असल्याचे स्पष्टपणे दाखवून दिले आहे.

निष्कर्ष: भारताची राष्ट्रीय सुरक्षा प्रथम

पहलगाम हल्ल्यानंतर भारताने घेतलेले कठोर निर्णय देशाच्या सुरक्षेसाठी अत्यंत आवश्यक होते. 'सार्क व्हिसा सूट योजना' रद्द करणे हा त्या निर्णयांचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. या पावलाने भारताने जागतिक पातळीवर एक स्पष्ट संदेश दिला आहे – राष्ट्रीय सुरक्षेपुढे कोणतेही संबंध किंवा सुविधा दुय्यम आहेत.

हा लेख तू थोडक्यात किंवा लांबलचक ब्लॉग पोस्ट म्हणून वापरू शकतोस.